Kỳ 10: Viêm loét dạ dày tá tràng có khả năng cao gây ung thư

Viêm loét dạ dày tá tràng là một bệnh rất phổ biến hiện nay, là bệnh đứng hàng đầu trong cả nước về tỷ lệ số người mắc trong các bệnh đường tiêu hóa. Bệnh có xu hướng gia tăng trong đời sống hiện đại. Và có tới 90% loét dạ dày bờ cong nhỏ đều có khả năng hóa ung thư.

Trong chuyên mục kỳ này, BS.CKII. Đặng Văn Hội – Trưởng khoa Nội tổng quát BVXA sẽ tư vấn các kiến thức về bệnh viêm loét dạ dày tá tràng.

1. Bệnh viêm loét dạ dày tá tràng là một căn bệnh rất phổ biến trong xã hội hiện nay, bác sĩ có thể nói về căn bệnh này một cách tổng quát được không ạ?

Bệnh viêm loét dạ dày tá tràng nói chung được mọi người gọi là bệnh dạ dày (trong dân gian thường gọi là bệnh đau bao tử). Đây là một bệnh khá phổ biến trên thế giới và đặc biệt là ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam của chúng ta. Bệnh biểu hiện bằng các cơn đau bụng có hoặc không liên quan tới bữa ăn, nôn hoặc buồn nôn, khó tiêu, ợ hơi, ợ chua, rối loạn tiêu hóa…

Ngoài ra, tại phòng nội soi tiêu hóa  của Bệnh viện Đa Khoa Xuyên Á chúng tôi còn phát hiện khoảng 26% bệnh nhân bị loét dạ dày tá tràng mà không hề có triệu chứng đau, cũng như khoảng 30 – 40% có đau kiểu loét dạ dày tá tràng nhưng lại không tìm thấy ổ loét.

Hàng năm trung bình có khoảng 50% người bị loét có đợt đau phải điều trị và có thể có những biến chứng nguy hiểm như: chảy máu ổ loét, thủng ổ loét, hẹp môn vị và đặc biệt là chuyển thành ung thư …Đây là các biến chứng rất nguy hiểm nên chúng ta cần điều trị sớm để tránh các biến chứng này.

2. Thưa bác sĩ, đâu là nguyên nhân gây viêm loét dạ dày? 

Như chúng ta đã biết, trong dạ dày luôn có dịch vị giúp tiêu hóa thức ăn nhưng cũng chính dịch vị này có chất axít đã tấn công vào niêm mạc dạ dày. Trong các trường hợp mà hàng rào bảo vệ niêm mạc dạ dày bị yếu, hoặc bị phá vỡ sẽ dẫn đến hiện tượng viêm hoặc loét dạ dày.

Nói chung, nguyên nhân chính gây nên bệnh lý dạ dày là do sự mất cân bằng giữa yếu tố tấn công và yếu tố bảo vệ niêm mạc dạ dày. Cụ thể là một số yếu tố sau:

• Ở những người thường dùng các thuốc giảm đau, kháng viêm kéo dài là yếu tố thường gặp nhất.
• Thuốc lá và cà phê là  hai chất kích thích làm cho dạ dày tăng tiết axit mạnh cho nên tỷ lệ mắc bệnh ở những người nghiện cà phê và thuốc lá rất cao.
• Uống nhiều rượu bia và lối sống không khoa học với các thói quen ăn quá nhanh, không nhai kỹ, vừa ăn xong đã làm việc nặng hoặc chơi thể thao ngay hoặc ăn uống không có giờ giấc nhất định, lúc no quá, lúc đói quá…cũng là yếu tố gây nên bệnh lý dạ dày.
• Ngày nay, với nhịp sống và làm việc tăng nhanh, yêu cầu khả năng làm việc cao hơn, và có nhiều căng thẳng (còn gọi là stress) nên bệnh viêm loét dạ dày cũng xuất hiện nhiều hơn trong giới tri thức, thậm chí có một số trẻ nhỏ học thi cử quá căng thẳng cũng có thể mắc bệnh này.
• Đặc biệt là sự hiện diện của vi khuẩn Helicobacter pylori (trong dân gian mọi người thường gọi là vi khuẩn HP)  với sự lây nhiễm rất cao trong cộng đồng làm cho tỷ lệ bệnh tăng cao.

 3. Người bị bệnh viêm loét dạ dày thì thường có những biều hiện thế nào thưa bác sĩ?

Triệu chứng thường gặp là những cơn đau bụng vùng thượng vị: kéo dài từ 15 phút – 1 giờ, có thể khu trú ở bên trái nếu là viêm loét dạ dày hoặc bên phải nếu là viêm loét tá tràng. Cơn đau có thể lan ra vùng hông sườn phải, hoặc có thể lói ra sau lưng (nếu loét ở thành sau dạ dày). Ban đêm nhiều hơn ban ngày. Kèm theo đau có các triệu chứng ợ hơi, ợ chua. Đặc biệt là có dấu hiệu nóng rát họng, cảm giác khô cổ họng vào buổi sáng và các bệnh nhân này thường bị viêm họng kéo dài.

Kèm theo những rối loạn tiêu hóa khác: Táo bón hoặc phân nát. Nôn mửa, buồn nôn xảy ra trong trường hợp viêm loét dạ dày, nhưng nôn mửa thường ít xảy ra trong viêm loét tá tràng nếu không có biến chứng.

Quý vị cũng nên nhớ là có nhiều trường hợp bệnh nhân không có triệu chứng nào nhưng khi nội soi ra thì phát hiện bệnh nhân đã bị loét dạ dày tá tràng.

4. Bệnh viêm loét dạ dày tá tràng sẽ có những biến chứng nguy hiểm nào thưa bác sĩ?

Viêm loét  dạ dày tá tráng tràng nếu không điều trị hoặc điều trị không triệt để sẽ dẫn tới các biến chứng sau:

1. Xuất huyết tiêu hóa:

Đây là biến chứng nguy hiểm chiếm 25% trong loét dạ dày, lúc đó người bệnh đột nhiên có cảm giác khó chịu, mệt muốn xỉu, khát nước, vã mồ hôi lạnh, dấu hiệu choáng, đôi khi nôn ra máu và sau đó mới đi cầu ra phân đen.

Trong những trường hợp chảy máu rỉ rả, không ồ ạt, bệnh nhân chỉ có dấu hiệu thiếu máu và đi cầu phân đen… Quý vị nên lưu ý kỹ, vì chúng ta thường hay bỏ sót dấu hiệu này. Tại khoa Nội Tổng quát của Bệnh viện Đa Khoa Xuyên Á, có nhiều người tiêu phân đen gần 1 tuần mới đi khám vì thấy chóng mặt. Lúc đó bệnh nhân đã bị mất máu nặng rồi. Tính chất phân đen là máu như sau: Đen sệt, mịn như bã cà phê, mùi rất hôi. Cũng cần phân biệt với các trường hợp ăn tiết canh, uống thuốc có chất sắt.

2. Thủng dạ dày:

Đây là một cấp cứu rất nặng. Người bệnh có biểu hiện đột ngột đau bụng dữ dội vùng trên rốn, sau đó bụng gồng cứng như gỗ. Người bệnh cần phải vào cấp cứu tại bệnh viện gấp.

3. Hẹp môn vị:

Ổ loét to khi lành sẹo làm co kéo dẫn đến hẹp phần ra nơi mà  thức ăn từ dạ dày xuống tá tràng. Các biểu hiện như ăn không tiêu, ậm ạch, thường xuyên ói ra thức ăn cũ. Các trường hợp này cần phải phẫu thuật nếu nội soi can thiệp không hiệu quả.

4. Ung thư hóa:

Có tới 90% loét dạ dày bờ cong nhỏ có khả năng hóa ung thư, còn đối với loét tá tràng thì ít xảy ra hơn. Các dấu hiệu nghi ngờ ác tính là:

• Đau trở thành liên tục.
• Luôn luôn có dấu hiệu ẩn máu trong phân. (Chỉ phát hiện qua soi phân)
• Sụt cân nhanh.
• Chán ăn.
• Nhưng chẩn đoán xác định vẫn là nội soi dạ dày và sinh thiết.

5. Tại bệnh viện thì các bác sĩ sẽ dùng phương pháp khám gì để phát hiện viêm loét dạ dày?

Để chẩn đoán loét dạ dày tá tràng, ngày nay thường dùng phương pháp sau :

• Chụp X quang dạ dày tá tràng với thuốc cản quang. Phương pháp này ngày nay ít dùng vì sự phát triển của nội soi tiêu hóa.
• Nội soi dạ dày – tá tràng bằng ống mềm là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất. Với lực lượng Bác sĩ chuyên nghiệp, nội soi tiêu hóa hiện nay không còn là vấn đề đáng sợ đối với nhiều người bệnh. Nội soi cho chúng ta thấy hình ảnh trực tiếp tổn thương : Viêm hay loét, vị trí nào, có tổn thương ung thư không, có thể lấy sinh thiết để chẩn đoán nhiễm HP, chẩn đoán ung thư sớm góp phần nâng cao hiệu quả điều trị. Ngoài ra, các trường hợp có chảy máu từ dạ dày, nội soi còn giúp tiêm thuốc cầm máu tại nơi chảy máu, cắt polype giúp cho bệnh nhân tránh được cuộc phẫu thuật nặng nề.

6. Các bác sĩ sẽ điều trị bệnh viêm loét dạ này tá tràng như thế nào thưa bác sĩ?

Về nguyên tắc điều trị:

• Làm lành ổ loét.
• Loại bỏ xoắn khuẩn Helicobacter Pylori.
• Phòng chống tái phát.
• Theo dõi và phát hiện trạng thái ung thư hóa.

Việc điều trị nội khoa một trường hợp viêm loét dạ dày tá tràng bao gồm:

1. Chế độ ăn uống: Ăn đúng giờ, điều độ, không ăn quá no hoặc để quá đói. Tránh các thức ăn gây kích thích như : Chua, cay, quá mặn, rượu bia, cà phê…và đặc biệt là ngưng thuốc lá. Không cần thiết phải ăn cơm nếp như trước đây. Bạn cần dùng thuốc kết hợp chế độ ăn uống tốt để điều trị dứt điểm bệnh của bạn.
2. Thuốc: Cần tuân thủ thuốc đúng phác đồ. Và tuân thủ đúng chỉ định của Bác sĩ, uống đủ liều, đúng cách, đúng thời gian. Đặc biệt các thuốc điều trị trong bệnh dạ dày khi uống có liên quan tới bữa ăn. Tâm lí của người bệnh lúc nào cũng nghĩ là “có bệnh dạ dày nên khi uống thuốc lúc nào cũng uống sau ăn để tránh đau dạ dày”. Đây là một suy nghĩ hoàn toàn sai và cũng là một trong những nguyên nhân làm cho việc điều trị kém hiệu quả. Chúng ta nên tuân thủ đúng lời dặn của bác sĩ: loại nào uống trước ăn, loại nào uống sau ăn …
3. Thời gian điều trị: thường kéo dài từ 4 đế 8 tuần. Vì vậy đòi hỏi người bệnh phải kiên trì. Chúng ta thường có tâm lí uống thuốc một vài ngày thấy hết đau, hết triệu chứng là ngưng thuốc. Đây chính là nguyên nhân làm cho bệnh không khỏi và hay tái phát.

Tóm lại, Bệnh viêm loét dạ dày tá tràng sẽ rất khó điều trị, cũng như rất khó lành và dễ tái phát do người bệnh không đủ kiên nhẫn. Ngoài thuốc điều trị nó còn tùy thuộc rất lớn vào chế độ ăn uống, sinh hoạt và đặc biệt là quyết tâm điều trị của người bệnh.

7.  Để phòng ngừa bệnh viêm loét dạ dày tá tràng thì chúng ta nên làm gì thưa bác sĩ?

Chúng ta nên có chế độ ăn uống nghỉ ngơi và sinh hoạt hợp lý.

Ăn đúng giờ, điều độ, không để bụng đói thường xuyên. 

Chế độ sinh hoạt, nghỉ ngơi hợp lý, không để tinh thần căng thẳng thường xuyên. 

Không hút thuốc lá, rượu bia. 

Khi mắc các bệnh mà buộc phải dùng các loại thuốc giảm đau, kháng viêm thường xuyên thì chúng ta nên đi kiểm tra sức khỏe định kỳ, hoặc nên uống thuốc dự phòng bệnh dạ dày tùy theo chỉ định của bác sĩ. 

Khi trong gia đình có người thân được bác sĩ chẩn đoán là nhiễm HP thì nên tới bệnh viện để tầm soát HP để có hướng điều trị kịp thời bởi vì vi trùng này lây qua đường tiêu hóa là chính. (Chúng ta sẽ nói về loại vi trùng này trong chuyên mục kế tiếp).

——————————————

Bệnh viện Đa Khoa Xuyên Á (BVXA) tọa lạc trên quốc lộ 22, ấp Chợ, xã Tân Phú Trung, huyện Củ Chi, Tp.HCM –  gần cầu An Hạ, đối diện khu công nghiệp Tân Phú Trung. Là bệnh viện tư nhân hiện đại hàng đầu khu vực với quy mô 750 giường, cam kết cung cấp dịch vụ y tế kỹ thuật cao, chất lượng cao đến cho mọi tầng lớp người dân.

Đặc biệt, BVXA tiếp nhận mọi đối tượng Bảo Hiểm Y Tế – kể cả Bảo Hiểm Y Tế trái tuyến, vào tất cả các ngày trong tuần, kể cả ngày Chủ Nhật. Bạn cũng có thể đến BVXA để đăng ký, gia hạn và chuyển đổi BHYT.

Các dịch vụ kỹ thuật cao đã triển khai rất thành công tại bệnh viện Xuyên Á:

• Phẫu thuật sọ não, cột sống
• Phẫu thuật nội soi bụng
• Phẫu thuật sàn chậu
• Phẫu thuật trĩ Longo (lông-gô)
• Phẫu thuật nội soi khớp
• Phẫu thuật thay khớp háng, khớp gối
• Phẫu thuật nội soi tán sỏi thận
• Phẫu thuật tạo hình
• Tán sỏi ngoài cơ thể (không cần mổ)
• Nội soi tiêu hóa có can thiệp
• Nội soi mật tụy (ERCP) có can thiệp
• Nội soi không đau
• Chạy thận nhân tạo
• Phẫu thuật nội soi tai – mũi – họng
• Phẫu thuật đục thủy tinh thể Phaco (pha-cô)…

Đặc biệt, bệnh viện Xuyên Á đã triển khai:

• Kỹ thuật đẻ không đau.
• Phòng khám bệnh lý nam khoa.
• Phòng khám ung bướu.
• Phòng khám viêm gan.
• Điều trị giãn tĩnh mạch chi dưới bằng laser nội mạch.

Tổng đài tư vấn: (08) 379 66 115 – Hotline: 0123 9999 910.